مهمترین رکن سیستمهای لولهکشی انواع لوله است که کاربرد زیادی در زندگی بشر امروزه دارند. از این رو به کار بستن لوله اشتباه در انتقال سیالات میتواند خرابیهای وحشتناکی را سبب شود و آسیبهای جبرانناپذیری وارد کند. در این مقاله قصد داریم با کاربردیترین لولهها آشنا شویم و به بررسی اجمالی بر انواع لوله بپردازیم.
درحالت کلی برای نگهداری یا انتقال سیالات از محلی به محل دیگر از سیستم لولهکشی استفاده میشود. لولهها استوانههایی بلند و توخالی هستند که دو سرشان باز بوده و از جنسهای مختلفی تهیه شدهاند. هریک از انواع لولهها دارای وزنهای مختلفی هستند و کاربردهای متنوع دارند.
در کارخانههای تولید کننده لولهها را بر اساس جنس دستهبندی کرده و نامگذاری میکنند. دیگر ره بندی لوله ها بر اساس نوع کاربرد آنهاست برای مثال برخی از این لوله ها به عنوان پایه نگهدارنده مورد استفاده قرار می گیرند، از لوله گالوانیزه به عنوان پایه برای توری پرسی استفاده می شود، همچنین قیمت پرسی نیز وابسته به این لوله می باشد.
بر این اساس تعدادی از مهمترین لولهها عبارت است از:
این لولهها از چدن ریختهگری ساخته شده و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و از طل عمر بالایی برخوردار است. از این رو بیشتر در سیستم آب و فاضلاب استفاده میشود. لوله چدنی ظرفیت تحمل فشارهای متغیر تا ۳۵۰ psi را دارد. در کنار این ویژگیها مقرون به صرفه است.
این دسته از لولهها از جنس آهن سفید نوردیده ساخته میشوند و معمولا دارای قطرهای ۱۲ میلیمتر تا ۱۵ سانتیمتر با طول ۶ متر هستند.
لولهها را پس از تولید با غوطهور کردن درون محلول روی گالوانیزه میکنند. از لوله گالوانیزه برای منتقل کردن آب و گاز یا مایعات دیگر در ساختمانهایی مثل گلخانه استفاده میکنند. در حالی که اصلا مناسب مواد اسیدی و قلیایی نیستند. کار با لوله گالوانیزه راحت است و به لحاظ اقتصادی ارزانقیمت هستند.
لوله فرفورژه شباهت زیادی به لولههای گالوانیزه دارد و تفاوتشان در این است که در نوع بدون درز هم ساخته میشوند. این نوع از انواع لوله سبک است و قطر آنها بین ۱۲ میلیمتر تا ۱۵ سانتیمتر است. لولههای فرفورژه مصارف تزیینی دارند و علاوه بر آن برای انتقال آب ، گاز و مایعات خاص نیز استفاده میشوند.
یکی از انواع لوله در لولهکشی صنعتی لوله فولادی است که از ورقهای فولادی تهیه میشوند. پس از ساخت این لولهها برای جلوگیری از اکسیدشدن در محلول روی غوطهور میسازند.
لوله فولادی برای انتقال آب، گاز یا مایعات خاص مناسب است اما مایعات اسیدی و قلیایی با لوله واکنش نشان میدهند. لوله فولادی بسیار پرکاربرد است و جزو لولههای سبک محسوب میشود که عمری طولانی بین ۲۵ تا ۵۰ سال دارد.
یکی دیگر از انواع لوله ها، لوله مسی است که بیشتر در سیستم آبرسانی و تهیوه مطبوع به کار میرود اما به لحاظ اقتصادی گرانقیمتتر است. قطر لولههای مسی کوچک درنظر گرفته میشود و به دلیل آنکه زنگ نمیزند از عمر طولانیتری برخوردار است. لوله مسی میتواند آب داغ و بخار را منتقل کند بدون آنکه آسیبی ببیند.
این لولهها از پلیمرهای آلی مثل پلی وینیل کلراید، پلی اتیلن، پلی پروپلین و... تولید میشوند و بسیار سبکاند. همچنین نصب راحتی دارند و دچار زنگزدگی نمیشوند. علاوه بر انتقال آب میتوانند مواد خورنده مثل مایعات اسیدی یا قلیایی را تحمل کنند ولی توان حمل مواد داغ را ندارند. مزیت دیگر لوله پلاستیکی آن است که رسوبگیری پایینی دارد و این بهجهت سطح داخلی صاف و صیقلی آنها است. این لولهها مقاومت خوبی در برابر جریان الکتریکی دارند اما قابل اشتعال هستند.
با ترکیب آزبست، سیلیس و سیمان، تحت فشار متراکم، ماده همگن و یکنواختی تولید میشود که از آن ماده میتوان لوله آزبست سیمانی تهیه کرد. این لوله در بین انواع لوله ها استحکام قابل توجهی دارد ولی مقاومت چندانی دربرابر ضربه و فشار خارجی ندارد. درون لوله آزبست سیمانی صاف است و مقاومت خوبی دربرابر خوردگی و زنگزدگی از خود نشان میدهد. به همین دلیل برای انتقال مواد شیمیایی و اسیدی مناسب است. این لوله در سیستم آب وفاضلاب نیز بهوفور استفاده میشود ولی رسوبپذیری آنها بالاست.
در حالت کلی لوله آزبست سیمانی راندمان هیدرولیکی خوبی دارند، ارزانقیمتاند، وزن کمی دارند و کار کردن با آنها راحت است.