ورق استنلس استیل یا معادل آن فارسی آن ورق ضد زنگ، دستهای از محصولات فولادی موجود در بازار است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به کاربرد گسترده این ورقها، داشتن اطلاعات جامع درباره مشخصات ورق استیل در بسیاری از موارد بسیار لازم خواهد بود.
در این مقاله ۰ تا ۱۰۰ ویژگی های ورق استنلس استیل را بررسی خواهیم کرد. سایز ورق استیل (ابعاد ورق استیل + ضخامت ورق استیل)، چگالی ورق استیل، وزن ورق استیل، مشخصات فنی، ترکیبات شیمیایی و حتی خواص مکانیکی این محصولات در این مقاله زیر ذره بین قرار خواهد گرفت.
ورق استیل دستهای از محصولات آهنی بازار است که از آلیاژ منحصر به فردی از فولاد ساخته میشود. این نوع ورق با توجه به عناصر به کار رفته در آن خواص فیزیکی و ویژگیهای متفاوتی نسبت به سایر ورقها دارد. با این حال دو ویژگی این ورقها نسبت به سایرین بیشتر به چشم مصرفکنندگان میآید:
اگر آماده هستید، مقاله را با بررسی مشخصات کلی ورق های استیل ادامه دهیم.
در ابتدای مسیر به مشخصات کلی ورق ضد زنگ خواهیم پرداخت. در جدول زیر میتوانید عناصر، سری، ابعاد، ضخامت و چگالی این ورقها را به صورت مختصر و مفید مشاهده کنید.
جدول مشخصات ورق استنلس استیل:
نوع مشخصه | مقدار |
عناصر | آهن، کربن، کروم، نیکل، مولبیدن، تیتانیوم، منگنز، گوگرد … |
سری | ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ |
ابعاد | ۲۰۰cm * 100cm ، ۲۵۰cm * 125cm ، ۲۴۴cm * 122cm ، ۳۰۰cm * 150cm ، ۶۰۰cm * 200cm یا ۱۵۰cm * 600cm |
ضخامت | ۰.۲mm الی ۴۰mm |
چگالی | ۷.۸۶g/cm3 |
البته این جدول تنها برای آشنایی اولیه با مشخصات ورق استنلس استیل ارائه شده است. چرا که در ادامه قرار است هر ویژگی از این ورقها را به صورت مفصلتر مورد بررسی قرار دهیم.
همانطور که در جدول مشخصات ورق استیل مشاهده میکنید، این سری از ورقها در ترکیب شیمیایی خود از عناصری نظیر آهن، کربن، کروم، نیکل، مولبیدن، تیتانیوم، منگنز، گوگرد و … بهره میبرند. منتهی درصد عناصر موجود در هر گرید از ورق استیل با گرید دیگر متفاوت است. از انجا که ما بی شمار ورق استیل داریم، در ادامه ترکیب شیمیایی ورقهای نسبتا پرفروش بازار را مورد بررسی قرار میدهیم.
شماره | گرید | %N | %S | %P | %SI | %Mn | %C | %Ni | %Cr | سایر |
۱ | ۳۰۴ | ۰.۱ | ۰.۰۳ | ۰.۰۴۵ | ۰.۷۵ | ۲ | ۰.۰۸ | ۸-۱۰.۵ | ۱۸-۲۰ | – |
۲ | ۳۰۴L | ۰.۱ | ۰.۰۳ | ۰.۰۴۵ | ۰.۷۵ | ۲ | ۰.۰۳ | ۸-۱۲ | ۱۸-۲۰ | – |
۳ | ۳۱۶ | ۰.۱ | ۰.۰۳ | ۰.۰۴۵ | ۰.۷۵ | ۲ | ۰.۰۸ | ۱۰-۱۴ | ۱۶-۱۸ | ۲-۳Mo |
۴ | ۳۱۶L | ۰.۱ | ۰.۰۳ | ۰.۰۴۵ | ۰.۷۵ | ۲ | ۰.۰۳ | ۱۰-۱۴ | ۱۶-۱۸ | ۲-۳Mo |
۵ | ۳۲۱ | ۰.۱ | ۰.۰۳ | ۰.۰۴۵ | ۰.۷۵ | ۲ | ۰.۰۸ | ۹-۱۲ | ۱۷-۱۹ | ۵Ti |
۶ | ۴۲۰ | – | ۰.۰۳ | ۰.۰۴ | ۱ | ۱ | ۰.۱۵ | – | ۱۲-۱۴ | – |
۷ | ۴۳۰ | – | ۰.۰۳ | ۰.۰۴ | ۱ | ۱ | ۰.۱۲ | ۰.۷۵ | ۱۶-۱۸ | – |
۵ مورد اول جزو ورقهای استیل آستنیتی هستند. به طور کلی ورق آستنیتی کربن بیشتری نسبت به سایر ورقها دارد. در این میان ورق گرید ۳۰۴ جزو رایجترین ورق استیل در بازار است. بنابراین شناخت مشخصات ورق استیل ۳۰۴ اهمیت زیادی دارد. مورد ۶ یک نوع ورق استیل مارتنزیتی محسوب میشود. این ورقها کربن کمتری داشته و در آنها نیکل به کلی حذف شده است. مورد ۷ نیز یک ورق استیل فریتی است که تغییر آن نسبت به ورق آستنیتی افزایش درصد کربن میباشد.
در ادامه بررسی مشخصات ورق استیل، نوبت به بررسی خواص فیزیکی این محصولات میرسد. مطابق معمول به علت تعدد ورق ضد زنگ در بازار، ما تنها خواص چند گزینه از این محصولات را به عنوان نمونه در جدول میآوریم. با توجه به اهمیت مشخصات ورق استیل ۳۰۴ بررسی خواص فیزیکی استاندارد ورق استیل ۳۰۴ نیز بسیار مهم است.
در جدول زیر خواص فیزیکی این گرید از شیت استیل را در سه فرم ۳۰۴، ۳۰۴L و ۳۰۴H مشاهده میکنید. البته علاوه بر این سه فرم از گرید ۳۰۴، شما میتوانید خواص فیزیکی سایر گریدهای پرفروش ورق استیل را مشاهده نمایید.
جدول خواص مکانیکی ورق استنلس استیل:
گرید | استحکام کششی
(MPa) |
استحکام تسلیم
(MPa) |
ازدیاد طول
(%) |
سختی
(HB) |
۳۰۴ | ۵۱۵ | ۲۰۵ | ۴۰ | ۲۰۱ |
۳۰۴L | ۴۸۵ | ۱۷۰ | ۴۰ | ۲۰۱ |
۳۰۴H | ۵۱۵ | ۲۰۵ | ۴۰ | ۲۰۱ |
۳۱۶ | ۵۱۵ | ۲۰۵ | ۴۰ | ۲۱۷ |
۳۱۶L | ۴۸۵ | ۱۷۰ | ۴۰ | ۲۱۷ |
۳۲۱ | ۵۱۵ | ۲۰۵ | ۴۰ | ۲۱۷ |
۴۲۰ | ۶۹۰ | – | ۱۵ | ۲۱۷ |
۴۳۰ | ۴۵۰ | ۲۰۵ | ۲۲ | ۱۸۳ |
طبق جدول بالا میتوان فهمید یک الگوی ثابت در میان خواص فیزیکی انواع ورق استیل وجود دارد. به عنوان مثال تمام ورقهای آستنیتی کم کربن خواص نسبتا مشابهی با یکدیگر دارند؛ البته ممکن است برخی از خواص آنها با هم متفاوت باشد.
در این قسمت به طور دقیق قصد داریم مشخصات ورق استیل را مورد بررسی قرار دهیم. البته برای درک بهتر اجازه دهید این ورقها را به سه دسته طبقه بندی کنیم تا معرفی آنها کمی آسانتر شود:
پیشتر راجع به تفاوت این سه گروه صحبت کردیم. البته یک نکته از قلم افتاده است. اجازه دهید این مورد را با ذکر یک مثال توضیح دهیم. اگر به ترکیبات ورق استیل ۳۰۴ نگاه کنید، متوجه میشوید میزان نیکل در این محصول بسیار زیاد است. به همین دلیل این گرید ورق استیل آهنربا را به خود جذب نمیکند. به همین دلیل به سری ۳۰۰ استیل، ورق استیل نگیر گفته میشود.
بر خلاف ورق ۳۰۴، ورقهای سری ۴۰۰ نیکل کمتری دارند. به همین دلیل به آنها ورق استیل بگیر اطلاق میشود. این مقدمهای بود بر مشخصات فنی ورق استیل.
دو نوع از پرکاربردترین انواع ورق استیل آستینی، ورقهای ۳۰۴ و ۳۱۶ هستند که به طور خلاصه مشخصات آنها را به طور جداگانه بررسی خواهیم کرد.
مهمترین ویژگی ورق استیل ۳۰۴ ضد زنگ بودن و فرمپذیری آن است. از دیگر مشخصات ورق استیل ۳۰۴ میتوان به غیر معناطیسی بودن آن اشاره کرد. این ورق به دلیل دارا بودن نیکل مقاومت بالایی در برابر حرارت و خوردگی از خود نشان میدهد. دیگر مشخصات ورق استیل ۳۰۴ عبارتاند از:
مهمترین عناصر تشکیلدهنده این ورق عبارتاند از کروم (۱۸ تا ۲۰ درصد) و نیکل (۸ تا ۱۰ درصد).
موردی که باعث تفاوت مشخصات استیل ۳۱۶ با ۳۰۴ میگردد، وجود مادهای به نام مولیبدن در آن است. مولبیدن باعث میشود ورق استیل ۳۱۶ مقاومت بالاتری در برابر خوردگی، حرارت و زنگزدگی داشته باشد. مشخصات دیگر ورق استیل ۳۱۶ عبارتاند از:
نقطه ضعف ورق استیل ۳۱۶ در برابر ورق ۳۰۴، پایینتر بودن قابلیت جوشکاری آن است.
اگر پیش از سفارش نیاز به توضیخات بیشتر در رابطه با مشخصات ورق استیل دارید، میتوانید از کارشناسان فولاد توفیقی مشاوره پیش از خرید دریافت نمایید.
زمانی که از سایزهای ورق استیل صحبت میکنیم، منظورمان ابعاد ورق یا همان طول، عرض و ضخامت است. ابعاد ورق استیل محدود میباشد، بنابراین شما نمیتوانید این ورق ها را در ابعاد مدنظرتان خریداری کنید.
بهتر است بدانید سایز ورق استیل به ۶ گزینه محدود شده است. در واقع این ورقها فقط در این ۶ سایز تولید و عرضه میشوند. البته ضخامت ورق استیل میتواند بسیار گسترده باشد. در انتها باید بدانید قیمت ورق استیل معمولا به صورت کیلویی بیان میشود. از آنجا که وزن ورق با ابعاد آن نسبت مستقیمی دارد، بنابراین سایز در زمان خرید فاکتور بسیار مهمی است. در ادامه ابعاد و ضخامت ورق استنلس استیل را به صورت کامل معرفی خواهیم کرد.
از جمله مشخصات ورق استیل که در جدول بدان اشاره شد، ابعاد ورق استیل بود. این ورقها در ۶ انداره استاندارد تولید میشوند که شامل ابعاد زیر هستند:
دقت کنید این ابعاد بر حسب سانتیمتر است. شما ممکن است در برخی از منابع ابعاد ورق استیل را بر حسب متر یا میلیمتر مشاهده بفرمایید.
در ادامه معرفی سایز ورق استیل به ضخامت ورق استیل میرسیم. ضخامت این ورقها نسبت به طول یا عرض معیار مهمتری محسوب میشود، چرا که اولا ضخامت ورق استنلس استیل کاربرد آن را مشخص میکند؛ دوما ضخامت نقش بسزایی روی قیمت نهایی ورق ایفا مینماید. اگرچه ضخامت ورق ضد زنگ در بازه ۰.۲ الی ۴۰ میلی متر قرار دارد، اما رایجترین ورقهای استیل بین ۱ تا ۲۰ میلیمتر ضخامت دارند.
برای مثال ورق استیل گرید ۳۰۴ که جزو محصولات پرفروش است، معمولا با ضخامتهایی در بازه ۰.۵ الی ۶ میلی متر خرید و فروش میشود.
حالا که با ابعاد و ضخامت ورق استیل آشنا شدید، وقت آن رسیده تا در این بخش به چگالی ورق استنلس استیل بپردازیم. آیا میدانید چرا دانستن چگالی ورق استیل اهمیت دارد؟ پاسخ به این سوال را در پاراگراف بعد خواهید فهمید. اما من همین الان تا حدودی این موضوع را فاش میکنم. شما میتوانید با در دست داشتن چگالی ورقهای استیل و البته سایز ورق استیل وزن ورق را محاسبه کنید. (چگالی یک عدد ثابت است که بیانگر جرم بر واحد حجم جسم میباشد).
“چگالی ورق استیل معادل ۷.۸۶ گرم بر سانتی متر مکعب است.”
این عدد را به یاد داشته باشید، چرا که در پاراگراف بعد با آن کار داریم.
وزن ورق استیل مهمترین معیار ورق است، حداقل در زمان خرید ورق این گفته صادق میباشد! زیرا قیمت ورق استنلس استیل از روی همین وزن برآورد میشود. همانطور که گفتیم شما میتوانید با داشتن چگالی ورق و سایز ورق، وزن آن را حساب کنید. این کار از طریق فرمول وزن ورق استیل به راحتی امکان پذیر است. فرمول وزن ورق استیل عبارت است از:
طول (m) * عرض (m) * ضخامت (mm) * 7.86 = وزن ورق استنلس استیل |
به عنوان مثال وزن ورق استیل ۳۰۴ با ابعاد ۲۰۰cm * 100cm و ضخامت ۱ میل عبارت است از:
۲ * ۱ * ۱ * ۷.۸۶ = وزن ورق
۱۵.۷۲ = وزن ورق |
تنها به این مورد دقت کنید جهت به دست آوردن وزن ورق استیل از طریق فرمول بالا باید ضخامت بر حسب میلی متر و طول و عرض بر حسب متر جاگذاری شوند.
تا به اینجا با مشخصات ورق استیل تا حد قابل قبولی آشنا شدیم. همانطور که گفته شد، این ورقها با توجه به ساختار، ترکیب شیمیایی و سایر مشخصات میتوانند خواص و ویژگیهایی متفاوتی داشته باشند. برای مثال برخی آنها بگیر و دستهای دیگر نگیر هستند.در حالت کلی، ویژگیهای انواع ورق استنلس استیل عبارتند از:
به جرات میتوان گفت این ویژگیها در تمام گریدهای ورق استنلس استیل وجود دارد. اگرچه شاید در برخی کمتر و در برخی دیگر بیشتر باشد!
احتمالا با مطالعه مشخصات ورق استیل نکات خوبی عایدتان شده باشد، نکاتی که در زمان خرید به دردتان خواهد خورد. برای مثال شما میتوانید با در دست داشتن سایز ورق استیل به راحتی وزن ورق را محاسبه کنید. همانطور که گفته شد وزن معیار بسیار مهمی در تخمین قیمت است که از حاصل ضرب چگالی در ابعاد در ضخامت ورق استیل بدست میآید.
یا مثلا اکنون میدانید با تغییر میزان نیکل در ورق استیل خاصیت آهنربایی آن تغییر میکند. بنابراین این مقاله به شما کمک خواهد کرد انتخاب بهتری در زمان خرید داشته باشید.
البته فکر میکنم شما هم با من موافق باشید که با خواندن یک مقاله نمیتوان به یک متخصص در زمینه ورق استیل تبدیل شد. پس اگر قصد خرید این محصولات را دارید، توصیه میکنیم قبل از هر کار ابتدا با مشاورین ما هم مشورت کنید. مشاورین حرفهای ما در فولاد توفیقی شما را در انتخاب بهترین ورق استیل، متناسب با پروژه پیش رو راهنمایی میکنند.