یکی از ورق های آلیاژی پرکاربرد در بین صنایع مختلف ورق اسیدشویی است. این ورق از آن جهت بسیار پرکاربرد و محبوب است که جزو مواد اولیه و پایه برای تولید بسیاری از ورقهای فلزی و محصولات فلزی مختلف است. ورق اسیدشویی درواقع ورق سیاه است که به شیوه نورد گرم تولید شده و با طی کردن مراحلی به ورق اسیدشویی تبدیل میشود.
اهداف مختلفی برای تولید این محصول فلزی وجود دارد و کارخانهجات تولیدکننده این محصول با توجه به نیاز صنایع این ورق فلزی را در ابعاد و ضخامتهای مختلف تولید و به بازار مصرف عرضه میکنند. برای آشنایی بیشتر با این محصول در این مقاله در خصوص شیوه تولید ورق اسیدشویی، نوع اسید مورد استفاده در طی فرایند اسیدشویی و انواع ورق اسیدشویی صحبت خواهیم کرد.
در طی فرایند اسیدشویی نیاز مبرمی به یک ماده اسیدی معدنی رقیق وجود دارد تا بتواند آلودگیها را از سطح فلز جدا و در خود حل کند. به این منظور از اسیدهایی مثل فسفریک، هیدروفلوریک، نیتریک، هیدروکلریک و اسید سولفوریک به صورت تنها یا ترکیبهای مختلف استفاده میگردد.
استفاده از اسیدنیتریک در این فرایند در دمای اتاق صورت میگیرد و از این رو هزینههای گرمایشی در این فرایند حذف میشود. نفوذ هیدروژن در طول این فرایند میتواند باعث ایجاد عیوبی در قطعه شود که این مشکل با به کار گیری اسیدنیتریک حل خواهد شد. همچنین در اسیدشویی امکان دارد نمک آهن ایجاد شود که استفاده از اسیدنیتریک از این مشکل جلوگیری میکند.
اگر در حین استفاده از این نوع اسید دمای محیط از آنچه که باید، افزایش یابد کف تشکیل میشود. عیب دیگر استفاده از اسیدنیتریک قدرت بالای خوردندگی آن است که میتواند به تجهیزات آسیب وارد کند. علاوه بر آن دفع و بازیابی آن هزینه بالایی دارد.
در گذشته ماده اصلی برای اسیدشویی اسیدسولفوریک بود که در حال حاضر برای اسیدشویی آلیاژهای فولادی دارای کربن استفاده زیادی دارد. غلظت موثر اسیدسولفوریک با تغییرات دمایی متغیر میشود. به عبارتی تاثیرات غلظت پایین اسید در دمای بالا برابر است با غلظت بالای اسید در دمای پایین این نوع از اسیدها قابلیت بازیابی و استفاده مجدد دارد و از این رو میتواند باعث کاهش هزینهها شود. اما عیب استفاده از اسید سولفوریک در آن است که احتمال نفوذ هیدروژن به قطعه و ایجاد مشکل در آن بالا است.
در حال حاضر برای تولید محصولات اسیدشویی از اسیدکلریدریک استفاده میشود. این استفاده تا حدی بالا است که بیشترین کاربرد این نوع اسید در سرتاسر جهان مختص واحدهای اسیدشویی است.
فرایند اسیدشویی در صنایع مختلفی صورت میگیرد. فرایند اسیدشویی با در نظر گرفتن نوع مقطع فولادی و کاربرد مورد نظر به انواع مختلفی تقسیم میشود:
غوطهور ساختن در مخزن: متداول ترین روش اسیدشویی است که تمامی فرایند در مخزن انجام میگیرد. این روش سبب دسترسی آسان به همه نقاط قطعه و ورق میشود. از مزیتهای این روش یکنواختی خوردگی سطح است.
اسیدشویی ساکن: در این روش دستهای از قطعات وارد محلول میشود و غوطهورسازی انجام میگیرد.
اسیدشویی به روش افشانهای: این روش نیاز به حضور متخصص و با رعایت دقیق نکات ایمنی صورت میگیرد.
اسیدشویی به روش بازگردشی: برای مقاطعی مثل لوله مناسب است که اسید از داخل لوله عبور داده شود و سطح داخلی محصول نیز شستشو داده شود.
در انواع ورق اسیدشویی و در اجرای فرایند آن مشکلاتی وجود دارد. برای نمونه میتوان استفاده مستقیم از ورق اسیدسویی به دلیل قدرت بالای اسید، با ریسک بالای خوردگی فلز اشاره کرد. همچنین امکان آسیب دیدن قطعه در صورت عدم رعایت نکات فنی وجود دارد. یکی از انواع این ورق را برای تولید گریتینگ تسمه در چهار پهلوی تابیده مورد استفاده قرار می دهند.
علاوه بر آن در انواع ورق اسیدشویی و روشهای تولید آن دفع ، بازیابی و استفاده مجدد از اسیدهای به کار برده شده، مشکلات زیادی از قبیل هزنیه بالا وجود دارد. مشکل دیگر موجود در این فرایندها حجم زیاد مصرف آب در طول اسیدشویی و چربیزدایی سطح ورقها است. از سوی دیگر حملونقل اسید مصرف شده در طول فرایند اسیدشویی از معضلاتی است که در صورت توجه نکردن به این مشکل آسیبهای جدی به طبیعت وارد میشود.